Kalendarium historyczne

Parafii Tropie  i Sanktuarium
śś. Świerada i Benedykta

 

OSTATNIA AKTUALIZACJA 29 maj 17

JEŚLI OBOK BRAK  MENU, KLIKNIJ TUTAJ I UŻYJ!


Kalendarium niniejsze zostało opracowane na podstawie naukowej literatury (zob. spis na stronie Literatura tej witryny) oraz innych źródeł z archiwum parafialnego
 

Wiek IX

        Przed 855 r., w czasie, gdy walczący z Niemcami morawski książę Rościsław  pozbywał się obcych duchownych, od słowacko-morawskiej Nitry wkracza chrześcijańska misja w rejon Dunajca, zapewne z udziałem duchownych iroszkockich.
          Około 875 r. św. Metody, arcybiskup wielkomorawski, śle poselstwo do władcy Wiślan w obronie prześladowanych  przez niego chrześcijan i grozi ekspedycją karną Świętopełka; na lata 875-878 dendrochronologia datuje budowę nowych umocnień grodu w Zawadzie Lanckorońskiej nad Dunajcem; z tego samego czasu mogą pochodzić wały fazy C/D na grodzisku w Naszacowicach nad Dunajcem oraz liczne
jego zabytki archeologiczne typu wielkomoawskiego.
         Wielkomorawski Świętopełk pokonuje,
może w Dolinie Dunajca, księcia Wiślan, uprowadza go i  na swojej ziemi zmusza do chrztu.
        880 r. - powstaje biskupstwo w Nitrze z biskupem Wichingiem jako sufraganem arcybiskupa Metodego dla obsługi dworu Świętopełka wielkomorawskiego i sprawowania duszpasterstwa w kraju świeżo od księcia uzależnionym, zapewne na północ od Karpat, zwłaszcza w dolinie Dunajca.
        885 r. - śmierć arcybiskupa Metodego na Morawach, rychły upadek biskupstwa Wichinga w Nitrze, mianowanie nowego biskupa (999), najazd Węgrów na ziemie słowacko-morawskie, upadek państwa i kościoła wielkomorawskiego (906).

 

Wiek X

        Przed 980 r.  w wolnej rodzinie wieśniaczej koło Zakliczyna nad Dunajcem, jakby w cieniu grodu w Zawadzie Lanckorońskiej,  przychodzi  na świat św. Świerad.
        Około 998 r.
św. Świerad rozpoczyna wieloletnie życie pustelnicze i trudzi się dla Chrystusa w pustelni pod skałą nad Dunajcem, w pobliżu Czchowa, czyli w Tropiu.

 

Wiek XI

        Około 1018 r. św. Świerad wraz z uczniem Benedyktem odchodzą na węgierską Słowację dla udziału w prowadzonej przez św. Stefana ponownej chrystianizacji zajętej przez Węgrów  ziemi słowackiej; wstępują tam do klasztoru św. Hipolita na górze Zobor koło Nitry. Świerad, po słowacku Svorad, przyjmuje imię Andrzej (słc. Andrej). Potem znów prowadzi pełne umartwień i apostolstwa życie pustelnicze, najpierw koło klasztoru, a potem prawdopodobnie nad Wagiem, na Skałce koło Trenczyna (słc. Skalka nad Vahom, Skalka pri Trencine).
       Około 1031 r., 17 lipca, umiera św. Świerad; w trzy lata później męczeńską śmiercią ginie św. Benedykt; rozpoczyna się ich kościelny kult.

Około 1045 r. Kazimierz Odnowiciel, zapewne z udziałem przebywających w rejonie Dunajca książąt węgierskich, mianowicie: Beli i jego nieletnich synów Gejzy i Władysława, funduje kościół w Tropiu, obecnie istniejący (z późniejszymi przebudowami), albo ten, którego fundament pod murami obecnego kościoła odkryli archeolodzy w 1965 roku.
Zob. na stronie
Kościół w Tropiu







Na zdjęciu
Wnętrz romańskiego kościoła w Tropiu według wyobrażenia malarza Czesława Lenczowskiego.

 

 

        Kwiecień 1064 r. - biskup węgierskiego miasta Pecs, Maurus, pisze Żywot śś. pustelników Świerada i Benedykta dla celów ich kanonizacji i dla liturgicznego kultu.
        Około 1073 r.
  biskup krakowski św. Stanisław poświęca kościół w Tropiu ku czci św. Świerada, czego dowodem miała być późniejsza inskrypcja na ścianie kościoła w prezbiterium, dziś w szczątkowym stanie i dotąd nieodczytana.
       1083 r. -
uroczyście kanonizowano już od dawna liturgicznie czczonych śś. Świerada i Benedykta, za staraniem węgierskiego króla św. Władysława.
        Około 1083 r. powstaje Sakramentarz z Hahot, przechowujący pierwsze modlitwy ku czci św. Świerada i św. Benedykta, używane obecnie w kościele w Tropiu.

 

Wiek XII

        Początek XII w. - powstaje w tropskim kościele malowidło ścienne, fresk, zachowany we fragmencie do dziś, z postacią zapewne św. Stefana, protektora naszych pustelników na węgierskiej wówczas Słowacji. Malowidło to jest uważane za najstarsze w Polsce i jedno z kilku najstarszych w Europie.
        Około 1149 r. pochodzący z Małopolski Piotr Włast funduje kościoł św. Świerada w Oławie koło Wrocławia, gdzie później dopatrywano się miejsca kolejnej pustelni naszego świętego.


Wiek XIII

        1240 r. - Gniewomir z Lusławic, Kończysk i Tropsztyna, z rodu Ośmiorogów-Gierałtów, przyznających się do pokrewieństwa ze św. Świeradem, czyni fundacje dla kościoła w Tropiu; podobnie w 1284 r. czyni jego potomek Paweł z Gołczyna, czyli Zakliczyna.
       2 połowa
XIII w. - niszczenie romańskiego kościoła w Tropiu przez oddziały tatarsko-mongolskie.

Wiek XIV

        1307 r. - w dokumencie Władysława Łokietka wspomniana jest miejscowość Tropie pod nazwą Sanctus Sweradus, czyli Święty Świerad.
        1325 r. i następne dziesięciolecia -
 nazwa Święty Świerad pojawia się w Aktach Kamery Apostolskiej z corocznego poboru dziesięciny papieskiej. W dokumentach kościelnych i świeckich ta nazwa zanikła dopiero w drugiej połowie XVII wieku.
    1325 r. - Na podstawie wysokości płaconej dziesięciny papieskiej na utrzymanie Ziemi Świętej można obliczyć, że parafia Święty Świerad, czyli Tropie, jest aż do tego czasu bardzo wielką parafią.
Wówczas bowiem musiała wpłacić najwyższą w tym rejonie Małopolski kwotę - po Podegrodziu, Bochni, Nowym Sączu i Wojniczu -  51 skojców. To ponad pięciokrotnie więcej niż płaciła wówczas statystyczna parafia diecezji krakowskiej - 9,5 skojca. Według ustaleń - liczba ludności parafii wynosiła wówczas około 3.750. W następnych latach wysokość dziesięciny raptownie zmalała, zapewne w związku ze zmianą uposażenia parafii po powstaniem wielu nowych w tym rejonie.
       
1375
r. - imię św. Świerada i obchód jego wspomnienia liturgicznego pod datą 17 lipca  zanotowano w sporządzonym w Dębnie dla kościoła św. Małgorzaty "Antyfonarzu", zachowanym do dziś w Preszowie na Słowacji.

 

Wiek XV

       1400 r. - za czasów proboszczowania w Tropiu ks. Michała z Ośmiorogów-Gierałtów Chebda z zamku Tropsztyn/Tropie z żoną Czochną, też z Ośmiorogów-Gierałtów, fundują w Tęgoborzy klasztor ku czci św. Justa, pustelnika, podobno kolejnego ucznia św. Świerada.
    Około 1427 r.
powstaje Brewiarz krakowski ze wspomnieniem św. Świerada w kalendarzu świętych pod datą 17 lipca i w litanii do Wszystkich Świętych.
      Około
1461-1462 r. wielki średniowieczny historyk Jan Długosz przebywa w pobliżu Tropia, nawiedza dawną pustelnię św. Świerada i pozostawia o Tropiu i świetym  zapiski w Księdze uposażeń, w Historii i w Żywotach biskupów płockich.

 

Wiek XVI

        1563 r. - kościół w Tropiu przechodzi z rąk Chebdów z Tropsztyna pod patronat ariańskich panów Gabońskich-Rąbkowskich, co na długo kładzie kres kościelnym kontaktom między Tropiem a słowacką Nitrą.
        1565 r. -
wizytator notuje o dewastacji parafii w Tropiu przez arian (od ok. 1563 do 1603 r.).       
       
1596 r. - wizytator parafii notuje zanik od trzydziestu lat, od czasów arian w Tropiu, zwyczaju przysyłania dla Kościoła daru wina mszalnego z węgierskiej Nitry, o którym inni później pisali, że było wyrazem wdzięczności dla Tropia za św. Świerada, miało sławę cudownego leku przeciw chorobom gorączkowym i pochodziło z winnicy zasadzonej dla celów liturgicznych osobiście rękami naszego świętego.

 

Wiek XVII

         1603 r. - powrót kościoła do rąk katolików.
        1609 r. -
kleryk bernardyński w Krakowie Marcin Barański publikuje żywot świętych pustelników Świerada, Benedykta i Justa z Tęgoborzy; błędnie jednak odczytuje informacje zakonników z Góry św. Justa w Tęgoborzy co do położenia tej góry, na której miał mieć pustelnię św. Just (rzekomo w pobliskim Łobzowie), oraz co do miejsca urodzenia św. Świerada (
rzekomo w Opatowcu nad Wisłą, zamiast Opatkowic/Opatowca, czyli Zakliczyna n. Dunajcem), co daje początek tradycji o nadwiślańskim pochodzeniu tego świętego.
    Barański na podstawie opowiadań zakonników z Góry św. Justa w Tęgoborzy zanotował też o
cudownej obronie wiernych katolików w tropskim kościele przed atakiem arian, dokonanej przez św. Świerada w roku 1569.

        1620 r. - kameduła z Florencji Tomasso Mini, korzystając z danych Marcina Barańskiego i krakowskich marków z Góry św. Justa, notuje o napisie w tropskiej świątyni, rejestrującym Kazimierza Odnowiciela jako fundatora kościoła w Tropiu około 1045 r. i św. Stanisława męczennika jako konsekratora kościoła około roku 1073.
        1624 r. - dokonano podziału
ziemskich dóbr panów z Tropsztyna/Tropia wzdłuż Dunajca. Ród Chebdów przestaje mieć prawo patronatu do kościoła w Tropiu.
 

 1626 r. - rodzina Ośmiorogów-Gierałtów ofiaruje dla kościoła w Tropiu wielki obraz  adoracji Maryi przez świętych Świerada i Benedykta, z herbem rodowym u kolan św. Świerada; wtedy też do księgi  metrykalnej parafii wprowadzono tzw. zapiskę tropską, podkreślającą kościelne fundacje tego rodu i jego związek pokrewieństwa ze św. Świeradem.

Na przedstawionym fragmencie obrazu z roku 1626, a więc przed przebudową: Kościół posiada wówczas charakterystyczną wieżę, pierwotną ścianę zachodnią z dwoma romańskimi oknami w formie biforium, oknami romańskimi także od południa i  kaplicą (szerszą niż dzisiejsza zakrystia); pod kościołem - dąb z charakterystyczną wnęką w pniu, a w tle kościoła - rozmaite zabudowania, jedno, z których jedno, po prawej ręce, z kopulastym zadaszeniem. Fantazja malarza, czy jakaś historyczna rzeczywistość?
      
        1634 r.
- za staraniem proboszcza Jakuba Kazimierskiego, proboszcza Świętego Świerada, i szlachcica Jana Wiernka z Witowic dokonano wielkiego remontu i rozbudowy kościoła w Tropiu
        W 1641 r.
- po remoncie i rozbudowie kościoła w Tropiu biskup krakowski Tomasz Oborski ponownie go konsekruje, dodając mu patronat św. Benedykta, pustelnika.

 

Wiek XVIII

        1728 r. - wizytator parafii Tropie poleca proboszczowi w Tropia, żeby zabezpieczył miejsce, gdzie lud czci pustelniczą siedzibę św. Świerada, oraz źródło, z którego miał on czerpać wodę.
        Około 1765 r.
miejsce pustelniczego życia św. Świerada zabezpieczono kaplicą. Wtedy dla ołtarza w kaplicy-pustelni powstaje łaskami słynąca rzeźba św. Świerada, a dla ołtarza w kościele - obraz jego ucznia, św. Benedykta; obydwa obiekty są dziś czczone w kościele w ołtarzu bocznym.

 

Wiek XIX

        1830 r. - powstaje kamienna rzeźba św. Świerada, ustawiona do dziś na ołtarzu w pustelni, w miejsce pierwotnej, drewnianej.
       
Po 1840 r. - wielkie przebudowy budynków parafialnych, budowa głębokiej, kutej w skale studni podwórkowej, a w 1891 rozbudowa plebanii.
 

Wiek XX

         W 1936 r. przetopiono bardzo stary dzwon „św. Urban” (ku czci pustelnika Urbana, ucznia św. Świerada) i z niego odlano dzwon „Św. Andrzej Świerad” dla upamiętnienia 900-lecia jego śmierci. Inicjatorem fundacji był ówczesny ks. proboszcz Józef Wałek.
       W latach 1946-1980 proboszczem w Tropiu był
ks. Władysław Sołtys, bardzo zasłużony dla odrodzenia kultu św. Świerada w Tropiu i odnowienia obiektów sanktuarium.
     
W latach 1958-1966 w Tropiu wielkie badania naukowe: historyczne H. Kapiszewskiego i J.T. Milika, i archeologiczne A. Żakiego, S. Kozieła, S. Świszczo-wskiego i J. Dutkiewicza; ich plonem była bogata literatura naukowa, nowe spojrzenie na dzieje tropskiego ośrodka religijnego oraz  pewnego rodzaju eksplozja kultu św. Świerada.
       
W 1959 r. kościół w Tropiu otrzymuje od biskupa Nitry relikwie św. Świerada.
    
W 1966 r. świętych pustelników Świerada i Benedykta ogłoszono współpatronami tarnowskiej diecezji, a przy Pustelni odbyła się diecezjalna uroczystość ku czci Tysiąclecia Chrztu Polski, z udziałem i kazaniem abpa Karola Wojtyły.
        W 1975 r.
w Tropiu uroczystość diecezjalna ku czci Jubileuszu Zbawienia.
      W 1983 r. w Tropiu Jubileusz 900-lecia kanonizacji śś. Świerada i Benedykta, z udziałem ks. kard. Prymasa, kard. Macharskiego i prawie całego episkopatu Polski, a z zagranicy abpa J. Tomko, późniejszego kardynała – prefekta Kongregacji Ewangelizacji Narodów. Jan Paweł II napisał okolicznościowy list. Ks. Prymas pobłogosławił Dom Pielgrzyma.
        Została oddana do użytku Kalwaria polskich świętych w lesie między źródłem św. Świerada a kościołem.

        W 1985, w roku Apostołów Słowian, śś. Cyryla i Metodego, Patronów Europy rozpoczęto budowę kościoła, poświęconego ich czci, w Roztoce-Brzezinach na terenie parafii Tropie, dla upamiętnienia naukowej tradycji o śladach misji metodiańskiej w rejonie Dunajca na obrzeżach Państwa Wiślan w IX wieku.
        W 1992 r. zostały przywrócone regularne osobiste kontakty z ośrodkami kultu św. Świerada w Nitrze i wspólne obchodzenie uroczystości odpustowych w Tropiu i w Nitrze.
        W 1998 r.
w Tropiu  obchód 1000-lecia życia św. Świerada w Tropiu. Odbyło się międzynarodowe sympozjum naukowe „Św. Świerad i jego czasy” (wydanie książkowe 2001 r. zostało wprowadzone na listę podstawowych lektur na UJ i kilku innych wyższych uczelniach w Polsce). Wykonano i poświęcono Różaniec polskich świętych. Powstały z tej okazji dwa krótkometrażowe filmy telewizyjne: „Genius loci” i „Różaniec”, a potem trzeci: "Spełnione marzenia", kilkadziesiąt razy prezentowane w TV Kraków. Urządzono nowy plac na większe uroczystości z ołtarzem żaglowym na brzegu jeziora pod kościołem.
        Rok 1999 bp. pomocniczy z Nitry Franciszek Rabek celebruje sumę odpustową w Tropiu i wygłasza kazanie.

        Jubileuszowy rok 2000
w Sanktuarium obchodzony jest pod hasłem: "Święci Świerad i Benedykt na przełomy tysiącleci 1000 i 2000 r."

 

Wiek XXI

        29 stycznia 2002 r. wichura niszczy stary dach na kościele w Tropiu. Nowy wykonano w ciągu nieomal jednego miesiąca; katastrofa, a zwłaszcza jej pozytywne zakończenie, zostały w ostateczności odczytane jako kolejny cud, zdziałany za sprawą św. Świerada. Do początku lutego 2003 r. parafia wypłaciła resztę zadłużenia Tatrzańskiej Firmie budowlanej za wykonanie nowego pokrycia dachowego na kościele, dzwonnicy i przykościelnej kaplicy po zeszłorocznej katastrofie. W samą rocznicę tego wydarzenia.

       28 grudnia 2002 r. :

Dekret Biskupa Tarnowskiego, zatwierdzający Sanktuarium Świętych Pustelników Świerada i Benedykta jako diecezjalne.
Dekret, uwzględniając autentyczność historycznych faktów, dotyczących początku i rozwoju kultu Świętych Pustelników i aktualną pobożność ludu, akceptuje funkcjonowanie kościoła w Tropiu jako sanktuarium diecezjalne według wymogów prawa kanonicznego i zachęca wiernych do pielgrzymowania do tej sanktuaryjnej świątyni.
Otwórz, przeczytaj!

 

         27 maja 2003 r. dokonały się w Tropiu trzy wielkie wydarzenia:
         Pierwsze - to naukowa konferencja na temat chrześcijańskiej kultury, a raczej obecności Chrystusa w kulturze słowiańskiej dawniej i dziś. Dwunastu prelegentów, przeważnie profesorów krakowskich uczelni, zwłaszcza z Akademii Pedagogicznej. W konferencji uczestniczyło 70 około słuchaczy, głównie nauczyciele z okolicy, i młodzież szkolna.
         Drugie - to pierwszy międzynarodowy zjazd przedstawicieli szkół im. śś. Świerada i Benedykta. W spotkaniu uczestniczyły cztery takie szkoły: z Nitry i z Trenczyna (Słowacja), Witowic Dolnych i Wytrzyszczki (Polska). Delegacje szkół słowackich nawiedziły zaprzyjaźnione z nimi szkoły polskie oraz brały wspólny udział w wielkim zgromadzeniu religijnym w Tropiu: w uczczeniu Ikony Przemienionego Chrystusa w trakcie jej peregrynacji w tropskim sanktuarium śś. Pustelników Świerada i Benedykta. Słowacy na pewnym odcinku drogi nieśli obraz, zorganizowali część adoracji w swoim języku, a ich dwaj kapłani uczestniczyli w koncelebrze z Biskupem.

         Trzecie - to uroczystość peregrynacji Ikony Przemienionego Chrystusa. Obejmowała ona procesję od promu do kościoła, adorację Oblicza Chrystusa, Mszę, i znów procesję z Ikoną ku promowi. Miłym akcentem był udział chóru Immaculata z Nowego Sącza, a zwłaszcza młodzieżowego zespołu z teatru "Nie teraz" z Tarnowa, wykonującego taneczne gesty powitalne i pożegnalne wobec Ikony. Gratulujemy!
 

Ciąg dalszy Kalendarza historycznego zobacz na stronach:
Wydarzenia nowe w Parafii i Sanktuarium


Powrót do początku tej strony

 

Nasze Menu. Startuj ze Strony Głównej!

TROPIE - kościół i sanktuarium
śś. Świerada i Benedykta

Wioski
w parafii Tropie

Kościoły i święci
w regionie

Polsko-słowacko-
węgierskie braterstwo
kościołów i szkół

 STRONA GŁÓWNA
 Topografia Parafii
 Święci Pustelnicy
 Kalendarium histor.
 Zwiedzamy kościół
 Relikwie w kościele
 Zwiedzamy pustelnię
 Zwiedzamy parafię

 Wydarzenia nowe
 Ogłoszenia niedz
 Refleksje aktualne
 Informacje stałe
 Literatura naukowa
 Kontakt z nami
 Ulubione strony
 Okolicznościowe

 Tropie SzP
 Roztoka-Brzeziny SP
 Witowice Dolne
   SzkołaPodst.WD
 Witowice Górne
 Wytrzyszczka SzP
 Będzieszyna
 Najdawn. dzieje 

 Parafie, kościoły itd.
 Dekanat Czchów
    Kościoły i święci DC
 Dekanat Ujanowice
 Dekanat Zakliczyn
 Parafie nad jeziorami
 Konkurs regionalny

Tropie - ojczyzna
Nitra katedrála Zobor
Skalka nad Váhom
Nitra základná škola
Trenčn základná škola
Skalité základná škola
Witowice Dolne szkoła
Wytrzyszczka szkoła

WbM. ks.St.Pietrzak;  pietrzakstan@poczta.onet.pl;  tel. 601 918 322;  Copyright by Parafia Tropie

Str.pryw.-genealog. PIETRZAKOWIE.Pietrzak, JANIKOWIE.Janik, FIUTOWIE, SZLAGOWIE       Nadto: Gierałt.GIERAŁTOWIE