Home
 
TROPIE

Red. strony xStP
( 601 918 322 )

Genealogia genetyczna
Ba³tos³owian i Polaków

Trzy ¼ród³a ludno¶ci polskiej miêdzy
Odr± a Bugiem, miêdzy Ba³tykiem a Karpatami i Sudetami

Ostatnia aktualizacja
tej strony

 26 mar 23

Strona utworzona 28.11.2022,
 Ostatnia aktualizacja 25.13.2023
Kolejna aktualizacja wnet (stp)

Genealogia genetyczna Ba³tos³owian i Polaków
z trzech ¼róde³ i praojczyzn: Ba³tos³owian, Indoeuropejczyków i 'staroeuropejczyków'

 

Wstêp
Próbne
do¶wiadczenia grupy amatorów genealogii genetycznej

Uwaga. Amator (od ³ac. amo - mi³owaæ) to mi³o¶nik zaanga¿owany w poszukiwanie solidnej wiedzy, nauki i tworzenia
i to niezale¿nie od posiadanych dyplomów; w USA nazywany jest citizen scientist; wiêc nie nale¿y ³±czyæ amatorów z amatorszczyzn±, jak± siê niekiedy obserwuje nawet u niektórych utytu³owanych akademików

Trzy próbne  genomy dla Polski - jakby prorocze

Otó¿ przed laty grupa amatorów genealogii genetycznej próbowa³a odkryæ jaki¶ genom cz³owieka z regionów Polski, który by³by wyra¼nie ojcowskim dla wiêkszo¶ci  ludzi naszego kraju. Takiego nie znaleziono. Wybija³y siê jednak,  niektóre, których ¶lady znajduj± siê dzi¶ w genomach zw³aszcza Polaków. Przede wszystkim dwa genomy z epoki pó¼nego br±zu (zob. obok w tabelce).

Pierwszy to genom cz³owieka z Turlojiske  na pograniczu Litwy z Polsk± (Allentoft 2015; symbol RISE598, haplogrupa R1a), którego komponenty (sk³adniki) ujawniaj± siê w genomach wiêkszo¶ci Polaków,  g³ównie w pó³nocno-wschodniej Polsce,

Drugi to genom cz³owieka z Ludas (Wêgrzy) z kultury Kyjatice na S³owacji (symbol BR2, haplogrupa J1a), którego komponenty w badaniu Cassidy okaza³y siê na wykresie w genomach zw³aszcza Polaków, ale najwyra¼niej w po³udniowowschodniej Polsce.

Wskazywano jeszcze trzeci genom, jakby bardziej dla zachodnich dzielnic Polski, z kultury unietyckiej z Przec³awic ko³o Wroc³awia (Allentoft 2015, symbol RISE150, haplogrupa R1a), zastêpowany pó¼niej genomem cz³owieka kultury ³u¿yckiej z Halberstadt w Niemczech (Haak 2015, I0099, hg. R1a). Ten podzia³ jakby trzycz³onowy i brak genomicznej jednolito¶ci Polski razi³ poszukiwaczy, choæ w koñcu jednak okaza³ siê... jakby proroczy.

Tymczasem, jakby na zapotrzebowanie tym poszukiwaczom jednolito¶ci, w 2021 r. E. Kaja i zesp., opublikowa³a pracê "The Thousand Polish Genomes...", opracowan± na materiale ponad 1000 polskich genomów, choæ pobranych dla celów medycznych i g³ównie w o¶rodkach miejskich i bez udzia³u próbek od naszych s±siadów wschodnich z rodu Ba³tos³owian, a wiêc w genetyce wyra¼nie ma³o  reprezentatywnych. W badaniach populacyjnych jednak sprawnie   wykaza³y upragnion± jednolito¶æ genetyczn± Polaków miêdzy sob±, europejskie i indoeuropejskie ich pochodzenie oraz biologiczn± zwarto¶æ na tle genomów innych krajów.

Natomiast w czerwcu 2022 roku Edmund Gilbert z zespo³em

wyda³ populacyjnie i genealogicznie opracowany materia³ 5500 próbek ze wszystkich krajów Europy zgromadzony w Brytyjskim Banku Biogenetycznym (w skrócie UKBB lub BBB). Dziêki zastosowaniu algorytmu Leiden genomy zosta³y podzielone na genomowe populacje zwane Leiden-klastry. U³atwiaj± one wybranie tego, co dotyczy populacji genetycznej Polskiego kraju wy³±cznie lub w powi±zaniu z innymi krajami Europy. Ukazuj± one, jak siê przekonujemy, ogólnie nieznan±, ale w ¶rodowisku polskich citizen scientists ju¿ jaki¶ czas temu sygnalizowan± i teraz potwierdzon±, wzglêdn± zwarto¶æ genetyczn± naszego spo³eczeñstwa: jego  z³o¿ono¶æ, a zarazem jedno¶æ oraz brak praktyki izolacjonizmu naszych przodków. Praca Gilberta. potwierdza nam i opisuje tê trójdzielno¶æ wspólnoty genetycznej ludno¶ci polskiej. U³atwia nam ona tak¿e dokonanie kolejnych spostrze¿eñ i sformu³owanie bardziej pe³nego obrazu genezy ludno¶ci polskiej w otoczeniu innych spo³eczno¶ci europejskich.
.....................................................................................   ............................................................................................
 

 

xStP

Genealogia genetyczna Ba³tos³owian i Polaków
z trzech praojczyzn: Ba³tos³owian, Indoeuropejczyków i tzw. staroeuropejczyków

STRESZCZENIE
Zamieszka³e w granicach Polski populacje wystêpuj± w brytyjskim Biobanku g³ównie jako dwa polskie urodzonych w Polsce  i rdzennie polskie 'klastry Leiden, trzeci raczej regionalnie polski oraz cztery jakby lu¼no w¶ród nich obecne.

Pierwsza populacja - to po prostu klaster Poland, czyli Polska, lecz bardziej pó³nocna, zwi±zana z praojczyzn± Ba³tów ('£otwa i Litwa'); pe³ni³a rolê jakby ³±cznika miêdzy przykarpack± praojczyzn± Indoeuropejczyków, a praojczyzn± Ba³tów; swoimi komponentami  podzieli³a siê najwiêcej i z pe³n± wzajemno¶ci± z klastrem karpackim, poza tym z mniejsza wzajemno¶ci± z klastrem Rosji i Ba³tów, a tak¿e ¦rodkowodunajskim i obydwoma Pó³nocnoba³kañskimi.

Druga populacja - to klaster CE-Eu-1, czyli ¶rodkowowschodniej Europy, ale bardziej wschodni, nazwijmy go karpackim bezpo¶rednio zwi±zany zapewne z obecnie wskazywan± w Polsce Po³udniowej praojczyzn± Indoeuropejczyków; klaster ten da³, i to z wzajemno¶ci±, znaczny wk³ad genetyczny do ekspansji klastra Poland/Polska.
Trzecia populacja - to klaster CE-Eu-2, czyli ¶rodkowowschodniej Europy, ale bardziej zachodni, zwany ¶rodkowodunajskim, z pochodzenia zapewne staroeuropejskiego; w Polsce Po³udniowo-Zachodniej reprezentuje go grupa dolno¶l±ska; otrzyma³ genetyczny wk³ad od obydwóch klastrów polskich: Poland/Polska i Karpaty.
Te trzy klastry udziela³y swoich komponentów (choæ bez wzajemno¶ci) tak¿e klastrom pó³nocnoba³kañskim i klastrowi Mixed European czyli mieszañcom ¯ydów aszkenazyjskich.   Klastry Leiden na ziemiach polskich, w sumie siedem, stanowi± polsk± jedno¶æ genetyczn±, scalon± klastrami Poland i Karpaty CE-Eu-1
W sumie,
Klaster 'Polska'/Poland, wydatnie zasilony dop³ywem genów od klastra karpackiego (CE-Eu-1), sta³ siê ¼ród³em przewa¿aj±cego przep³ywu genów do klastrów/populacji ca³ej Europy ¦rodkowo-Wschodniej, tj. do Ba³tów, Ukrainy, Rosji z Bia³orusi±,  ¶rodkowodunajskiego z Niemcami oraz  dwóch ba³kañskich: pó³nocno-wschodniego i pó³nocno-zachodniego; w ten sposób staj±c siê po czê¶ci jakby praojczyzn± dla wszystkich krajów Europy ¦rodkowo-Wschodniej. (Updt 17/12/22)

 

1.
Co ukazuje tabela genetycznych klastrów Leiden,
czyli populacji ludno¶ci Europy, owoc algorytmu Uniwersytetu Leiden (Belgia),

w opracowaniu E. Gilberta i zesp.2022;   https://www.pnas.org/doi/pdf/10.1073/pnas.2119281119

(klinkni aby powiêkszyæ)

http://www.tropie.tarnow.opoka.org.pl/images/leidenclusters-vs-birthcountry2.jpg

(kliknij tabelê, ab j± powiêkszyæ)

(wed³ug tabeli z algorytmu Uniwersytetu Leiden, w opracowaniu E. Gilberta i zesp.2022)

 

Na dole tabeli w linii poziomej (X), 
podano nazwy 48 krajów Europy jako miejsca urodzenia dawców badanych próbek.
Kraje te pogrupowano wed³ug regionów geograficznych; ich nazwy na górze tabeli; interesuje nas g³ównie C Europe.
W³a¶nie w regionie C-Europe  znajduje siê Polska/Poland i próbki urodzonych w Polsce.

Po lewej, w linii pionowej (Y)
tabela podaje nazwy 41 klastrów Leiden, czyli genetycznych populacji wy³onionych w algorytmie Uniwersytetu Leiden czyli Lovanium w Belgii, wykazuj±cych bliskie  pokrewieñstwo genetyczne. Klastry te zosta³y pogrupowane w oddzielonych przerywanymi lub kropkowanymi liniami  spokrewnionych pasmach.

Wewn±trz tabeli
widoczne s± rozproszone w krajach Europy liczby próbek danego klastra, znajduj±cych siê Brytyjskim Biobanku (symbole BBB albo UKBB)); ich kolory za¶ wyra¿aj± procentowy ich udzia³ w komplecie próbek danego kraju.

Klastry polskie
Powy¿ej ¶rodka tabeli w dwóch populacjach genetycznych Europy ¦rodkowej, CE-Eu-1 i Ce-Eu-2, czyli klastra bardziej wschodniego (1) i bardziej zachodniego (2) i kolejnego, Poland czyli Polski bardziej pó³nocnej, znajduje siê w grupie Ba³tos³owian interesuj±cy nas klaster samych Ba³tów, £otwa i Litwa, i w koñcu klaster Rosjan. Wspomnienia wymaga tak¿e pominiêta, pojedyncza na dole próbka z klastra Irl-Szk.3 oraz na samej górze Mixed European, czyli zasadniczo mieszañców polsko-¿ydowskich, z ¯ydów aszkenazyjskich.

 Razem - 300 próbek urodzonych w Polsce w Brytyjskim Banku Biogenetycznym na 5,500 wszystkich przez Golberta  opracowanych.
...
Ka¿dy z obecnych w Polsce klastrów, urodzonych w Polsce lub poza ni±, kolejno omówimy

 

 

Klastry, czyli populacje genetyczne urodzonych w Polsce

1) Klaster Poland - ogólnopolski, ale bardziej ni¿owy i pó³nocnopolski, to na Mapie cieplnej spo¶ród urodzonych w Polsce zapewne najbardziej, obok CE-Eu-1, podstawowy w ramach klasterów/populacji Polski; reprezentuje go 146 haplotypów bardziej z Polski Pó³nocnej, zwi±zanych z grup± klastrów ba³tyjskich pierwotnych ('Latvia & Lithuania'), a teraz ba³tos³owiañskich. Klaster pó³nocnopolski obok znacznego i wzajemnego udzia³u genetycznego w po³udniowo-wschodniopolskim klastrze CE-Eu-1 ma swoje próbki w klastrach na terenie Niemiec 4, Czech 1 i Austrii 2,  na Ukrainie 18, w Rosji 8, na Bia³orusi 1 i na £otwie 1 (W sumie w klastrze Poland/Polska 181 próbek w Brytyjskim Biobanku)
 

2) Klaster CE-Eu-1, ¶rodkowo-wschodniej Europy, bardziej wschodni, czyli karpacki;  w Polsce ogólnopolski, ale bardziej  po³udniowo-wschodni, przykarpacki.
W pasemku pionowym kraju urodzenia "Poland", niemal na ¶rodku tabeli widzimy liczbê 32; to próbki z klastra  CE-Eu-1, t.j. Europa ¦rodkowa, bardziej wschodnia. Nazwijmy go klastrem karpackim. Wykazuje jednak wektor ze wschodu na zachód.  Jego kolebk± na pewno Polska Po³udniowo-Wschodnia (mia³ wzajemny bliski kontakt z polskim klastrem Poland). Poza Polsk± próbki (haplotypy) tego klastra znajduj± siê licznie na S³owacji 24, na Wêgrzech 31, w Niemczech (raczej wschodnich) 9, Czechach 43, Austrii 10, Ukrainie (zapewne przykarpackiej) 5. Poza tym w Rosji 2, Czarnogórze 2, Rumunii 3 i Chorwacji 1; nadto pojedyncze próbki znaleziono w¶ród krajów germañskich i celtyckich razem 7 (a w ca³ym klastrze czyli w populacji karpackiej - 169 próbek w Brytyjskim Biobanku).
Klaster karpacki w Polsce Po³udniowo-Wschodniej i w ca³o¶ci reprezentuje zapewne, wed³ug ostro¿nej sugestii A. Linderholm i innych faktów, ojczyznê Praindoeuropejczyków i jej potomków.


Bliskim krewniakiem klastra karpackiego CE-Eu-1 jest klaster ¶rodkowodunajski CE-Eu-2; miêdzy nimi odleg³o¶æ Fst=0,00011. A czym siê one ró¿ni±? G³ównie odleg³o¶ciami do innych klastrów. Np. do klastra Polska odpowiednio  0,00034 i 0,0078 albo do klastra £otwa-Litwa 0.00180 i 0,00247, podczas gdy do klastra Szwajcaria odwrotnie 0,00114 i 0,00061 albo do klastra Belgia-Francja 0,0110 i 0,00061 itp., a wiêc ró¿nice odleg³o¶ci wyra¼ne. Klastrowi karpackiemu zdecydowanie bli¿ej do grupy klastrów ba³tyjskich, a klastrowi ¶rodkowodunajskiemu zdecydowanie bli¿ej do grup klastrów zachodnich.

Zobacz i porównaj wszystkie odleg³o¶ci:
http://www.tropie.tarnow.opoka.org.pl/Europa_Srodkowo-Wschodnia_klastry_Fst.pdf

Rodzi siê pytanie, czy pocz±tek tego zró¿nicowania w regionie karpackim, gdzie rozesz³y siê dwa blisko spokrewnione klastry: karpacki i ¶rodkowodunajski, pierwszy bli¿szy grupie ba³tyckiej, satemowej, drugi bli¿szy klastrom grup zachodnich, kentumowych, nie jest ¶wiadectwem zró¿nicowania siê dialektów satemowego i kentumowego w³a¶nie w tym regionie?


3) Klaster CE-Eu-2, ¶rodkowo-wschodniej Europy, ale bardziej zachodni, g³ównie ¶rodkowodunajski. wywodz±cy siê zapewne z ludno¶ci staroeuropejskiej w rejonie ¶rodkowego Dunaju. Kolejno na mapie w pionie Poland  kraju urodzenia widzimy 8 próbek tego klastra, zapewne z Polski Po³udniowo-Zachodniej i z pochodzenia zapewne staroeuropejskiego.
Najliczniej ¶rodkowodunajski klaster wystêpuje w Austrii (102 próbki), mniej w Czechach 60, na S³owacji 5, na Wêgrzech 45, w Niemczech 29, w innych krajach germañskich i celtyckich w sumie 20, w  Szwajcarii 4, w Francji 3,  na S³owenii 8, w Italii 5, w Pn. Macedonii 7, w Bu³garii 11, w Bo¶ni 1 i w  Rosji 2.
W sumie w ca³ym wielkim klastrze ¶rodkowodynajskim 293 próbek z brytyjskiego BB.

Klaster ¶rodkowodunajski wykazuje znaczne zwi±zki z pó³nocnoba³kañskimi klastrami NW i NE. Ba³kany Pó³nocno-Wschodnie to przede wszystkim Bu³garia i Rumunia. A Ba³kany Pó³nocno-Zachodnie to przede wszystkim Serbia, Bo¶nia i Hercegowina oraz Chorwacja, wykazuj±ce wektor wschodnio-zachodni, jakby  ku populacji ¶rodkowodunajskiej w Austrii i dalej.

 

4) Klaster Latvia & Lithuania, to klastry rdzennie ba³tyckie,

Czwarta, choæ ma³a grupa urodzonych w Polsce, 6 haplotypów,  nale¿y ju¿ dok³adnie do rdzennie ba³tyckiego klastra £otwa-Litwa. Jest on ponadto w potomkach oddzielnie na £otwie 42 i £itwie 61, a tak¿e na Bia³orusi 1, Estonii 2, w Rosji 7 i Ukrainie 2, w Austrii 1, Niemcy 4 oraz pojedyncze próbki w Szwajcarii, Danii i na Wyspach (razem oko³o 130 próbek w Brytyjskim Biobanku).
 

5) Klaster Russia, czyli rosyjski (zachodnio-¶rodkowo-po³udniowy)
W grupie trzech ba³tos³owiañskich klastrów (Poland, Latvia i Russia) oddzielnie wystêpuje na naszym terenie jedna próbka klastra Rosji. W Rosji, jako kraju urodzenia, wystêpuje takich 107. Poza Rosj±, na Ukrainie 30, na £otwie 8, na Litwie 6, na Bia³orusi 2, Estonii 2, a nadto po jednej w  Czechach, Niemczech, Finlandii i Anglii (zob. komentarza ni¿ej)

 

6) Klaster N.Ireland & Scotlnad-3 czyli pó³nocny irlandzko-szkocki-3 w dolnej partii mapy cieplnej - to tylko jeden haplotyp jako samotny ¶wiadek dawnej obecno¶ci na polskich ziemiach ludzi kultury lateñskiej - puchowskiej ze S³owacji albo wcze¶niejszych Kotynów z regionu Moraw.

 

7) Klaster Mixed European, czyli ¯ydzi aszkenazyjscy

Sze¶æ genomów z Polski zosta³o dopisanych z klastra Mixed European na górnym obrze¿u mapy. Podobne, w rozmaitych ilo¶ciach, zidentyfikowano w¶ród genomów innych krajów Europy; najwiêcej z Belgii 10, Czech 12 i Niemiec 19 - w sumie 145 próbek w Brytyjskim Biobanku. Wed³ug analizy Gilberta - to genomy raczej ¯ydów aszkenazyjskich. Dwa z nich s± zauwa¿alne tu na mapie PCA Poland, w dolnej czê¶ci obrazu.

Uwaga.
1.Na powy¿szej mapie cieplnej Klastrów Leiden widaæ szansê rozstrzygniêcia sporu, co by³o na pocz±tku: Ba³tos³owianie, czy osobno Ba³towie i S³owianie. Otó¿ w pa¶mie klastra Ba³tów nie widzimy Czechów ani S³owaków. Oznacza to, ¿e pierwsza grupa S³owian czy (Proto)S³owian), ojcowska R1a, która oko³o po³owy III tysi±clecia przed Chr. dotar³a do Kotliny Karpackiej i na Morawy z Polski Po³udniowo-Wschodniej, nie mia³a komponentu ba³tyckiego. Widocznie dopiero klaster Poland czyli Polska ta bardziej pó³nocna, przejê³a po¶rednictwo genetyczne i etniczne miêdzy indoeuropejskimi (Proto)S³owianami a indoeuropeizuj±cymi siê Ba³tami (kierunek tego oddzia³ywania - do uzgodnienia w dalszych badaniach).
 

2.Na sprawne oko czeka dolna po³owa mapy cieplnej Leiden-Cluster. Porównanie klastrów Cypru i Niemiec (i kilku pokrewnych krajów) jest jednoznaczne. Czy¿by kiedy¶ na Cyprze, jako w ma³ej ojczy¼nie, kszta³towa³ siê etnos germañski, którego g³ównym przedstawicielem s± dzi¶ Niemcy? Z terenie Niemiec uderza w oczy tak¿e wielka liczba i to rozmaitych, i ró¿nego pochodzenia klastrów (oko³o 30); a panowa³ tam kiedy¶ duch... rasistowski!

 

 

2.
Klastry Europy jako ¼ród³a komponentów
dla klastrów Polski jako celów/odbiorców, i odwrotnie
 - na mapie cieplnej, Gilbert et al. 2022, Suppl.Fig.4.3)

 

Mamy to, na co czekali¶my?
O pochodzeniu populacji polskich.

Klastry ¼ród³owe dla polskich klastrów  - na linii pionowej (Y)

Klastry docelowe, polskie, jako odbiorcy genomów lub tylko komponentów genetycznych - na linii poziomej (X)
komu dana populacja przekaza³a genomy jako populacja ¼ród³owa (source)
i co wziê³a, bêd±c tak¿e populacj± celow± (target)?

 

a) Poland /Polska bardziej pó³nocna, choæ ten klaster wywodzi siê zapewne z praojczyzny ba³tyjskiej, du¿y wk³ad genetyczny otrzyma³ od karpackiego klastra CE-1, ze znaczn± dla niego wzajemno¶ci±. Najwiêcej klaster Poland/Polska przekaza³ emanuj±cych z polskich ziem genów, m.in. LZTFL1, wschodnim s±siadom i zachodniej Rosji (st±d rosyjskie: "Podrap Rosjanina, znajdziesz Polaka", O.Ba³anowski, 2008), a od niej za¶ bior±c wyra¼nie mniej. Poland nadto przekaza³a ¶rednio, ale na równi trzem populacjom: CE-Eu-2 czyli ¶rodkowodunajskiej,  NE Balkans czyli zapewne Mo³dawii, Rumunii i Bu³garii,  NW Balkans czyli zapewne Serbii i Chorwacji - ale raczej bez wzajemno¶ci z ich strony. Poland/Polska do¶æ du¿o da³a tak¿e Ba³tom czyli Litwie i £otwie, dostaj±c od nich raczej mniej. Wyra¼nie przekaza³a tak¿e dla Mixed European, czyli Europejskim Mieszañcom, tj. ¬ydom, nie otrzymuj±c wzajemnie nic, co jest zreszt± potwierdzeniem znanego ich izolacjonizmu kulturowego i spo³ecznego, wiêc i biologicznego wzglêdem innych populacji. W sumie Poland/Polska okaza³a znaczn± ekspansywno¶æ genetyczn± na zewn±trz, przewa¿aj±c± nad asymilacj± komponentów z zewn±trz. z wyj±tkiem nieco przewa¿aj±cego do niej wp³ywu od grupy karpackiej.
b) CE-Eu-1 czyli klaster Karpacki z Polski Po³udniowo-Wschodniej (z Ukrain± Zachodni±) przekaza³ du¿o Polsce bardziej pó³nocnej, tj. Poland, a od niej raczej nieco mniej; do¶æ du¿o przekaza³ klastrowi ¶rodkowodunajskiemu CE-2, dostaj±c od niego chyba trochê mniej; niewiele za¶ przekaza³ pó³nocno-wschodnioba³kañskiemu, bior±c od niego jeszcze mniej; i wreszcie przekaza³ ¯ydom, ale bez ¿adnej wzajemno¶ci.
c) Ce-Eu-2, czyli g³ównie klaster ¶rodkowodunajski (z zasiêgiem polskim zapewne  po³udniowo-zachodnim) przekaza³ grupie CE-Eu-1 czyli Karpackiemu do¶æ du¿o genomów, choæ ten z wiêksz± wzajemno¶ci±; niewiele przekaza³ pó³nocno-wschodnim Ba³kanom i jeszcze mniej od nich otrzymuj±c; niewiele Italii i z tak± sam± wzajemno¶ci±; niewiele ¯ydom i bez wzajemno¶ci; trochê Szwajcarii z podobn± wzajemno¶ci±, ale najmniej Belgii i Danii i prawie bez wzajemno¶ci, ale to ju¿ nie nasze peryferie.

d) Latvia i Lithuania, czyli Ba³towie, przekazali Polsce ma³o, choæ Polska z wiêksz± wzajemno¶ci±; trochê wiêcej dali Rosji, choæ ta z du¿± wzajemno¶ci±; natomiast Finlandii i Skandynawii trochê, chocia¿ bez ich wzajemno¶ci, a nadto ¶ladowo ¯ydom.

e) Rosja na mapie cieplnej otrzymuj±c du¿o od Polski (ba³tyckiej), wyra¼nie mniej od siebie przekaza³a Polsce; du¿o przekaza³a Ba³tom (£otwie i Litwie), choæ z ma³± ich wzajemno¶ci±; niewiele Skandynawii i tylko z maleñk± wzajemno¶ci±; troszeczkê Turkom i ¯ydom, ze ¶ladowa wzajemno¶ci±.

f) NE Balkans i NW Balkans, czyli Pó³nocno-Wschodnie i Pó³nocno-Zachodnie Ba³kany zasadniczo nie zostawi³y w¶ród Polaków wyra¼nych ¶ladów, chyba tylko ledwie zauwa¿alny na mapie cieplnej ¶lad pó³nocno-zachodnich Ba³kanów.

g) Mixed European, czyli ¿ydowscy aszkenazyjscy Mieszañcy Europy zostawili w Polsce podobnie zaledwie tylko ¶ladowe wk³ady jako owoc mieszanych zwi±zków, daleko s³absze ni¿ te polskie, spotykane w ¶wiatowej spo³eczno¶ci ¯ydów. (updt 16.12.22)

Podsumowanie
Klaster/populacja Polska, bardziej pó³nocna, otrzymawszy znaczny dop³yw genów od klastra po³udniowo-wschodniego (CE-Eu-1), by³a ¼ród³em dop³ywu genów do klastrów ca³ej Europy ¦rodkowo-Wschodniej, tj. do Ba³tów, Rosji (z Bia³orusi±), Ukrainy, ¶rodkowodunajskiego i  dwóch ba³kañskich, pólnocno-wschodniego i pó³nocno-zachodniego.

 

 

 

Takie s± spostrze¿enia
i) Jakie s± ¼ród³a dla polskich klastrów w linii poziomej (X) na mapie termicznej Leiden?
= Dla klastra karpackiego CE-Eu-1, czyli Polski bardziej po³udniowo-wschodniej, pierwszym ¼ród³em jest zapewne tu nieuwidoczniony klaster PIE, nastêpnie klaster Poland czyli Polska bardziej pó³nocna i kolejno CE-Eu-2 czyli populacja ¶rodkowodunajska.

= Dla klastra ¶rodkowodunajskiego CE-Eu-2, czyli populacji austriackiej i s±siednich, pierwszym ¼ród³em jest CE-Eu-1 czyli  Polska bardziej po³udniowo-wschodnia, nastêpnie Poland czyli Polska bardziej  pó³nocna; s³abo Szwajcaria i Italia.
Informacja Gilberta: "Average contribution was estimated using an adaptation of a nnls-based metod (Leslie s. et al., The fine-scal genetic structure..., Nature 509, 309-314, 2015), using pbwt paint co-ancestry estimates as copy vectors)

= Dla klastra  Poland, czyli klastra Polski bardziej pó³nocnej, "ba³tyckiej", g³ównym ¼ród³em jest CE-Eu-1 czyli populacja Polski bardziej po³udniowo-wschodniej (Przykarpackiej), nastêpnie populacja Russia i kolejno Latvia & Lithuania czyli Ba³towie.

I tu zapytajmy, co ¼ród³em dla Rosji? Pierwszym jest populacja Poland czyli Polska bardziej pó³nocna; i w tym sensie naczelny rosyjski genetyk Oleg Ba³anowski swój wywiad o genetycznym pochodzeniu Rosjan zatytu³owa³: "Podrap Rosjanina, znajdziesz Polaka" (Gazeta.ru 14.01.2008); kolejnym dawc± dla Rosjan to Latvia & Lithuania czyli Ba³towie, dalej lekko zaznaczone Finnland i NE Balkans, a nawet polska CE-Eu-1.
= Dla klastra Latvia & Lithuania czyli rdzennych Ba³tów - ci  pochodz± zasadniczo "od siebie", nastêpnie (w ramach wzajemnej wymiany) od Rosjan i od Polaków, tych bardziej pó³nocnych.

 

ii) Odno¶nie do polskiego przykarpackiego, a szerzej, karpackiego klastra (CE-Eu1) zauwa¿amy siê ciekawy szlak jego "darowizn".
Ów karpacki klaster da³ próbki ¶rodkowodunajskiemu CE-Eu-2, ale najwiêcej klastrowi Poland, czyli Polsce  bardziej pó³nocnej.
Komu da³a Polska ta bardziej pó³nocna? - Trochê £otwie i Litwie jako Ba³tom, a najwiêcej Rosji.
Komu da³a Rosja? - Trochê Polsce bardziej pó³nocnej, a najwiêcej Ba³tom (zob. ni¿ej).
Komu dali Ba³towie? - Trochê Polsce bardziej pó³nocnej, trochê Rosji i trochê Finlandii! Nikomu du¿o!!
Czyli szlak "darowizn" zaczyna siê od Karpat, a w jakim¶ sensie koñczy na Ba³tach!

 

iii) Wzorcowa otwarto¶æ polskich populacji genetycznych na inne i dwukierunkowo¶æ wymiany
= Jak pokazuje mapa cieplna pochodzenia klastrów, w naszym szerszym regionie geograficznym czyli Europie ¦rodkowej i Wschodniej,  Poland czyli Polska ta bardziej pó³nocna, ni¿owa,  swoimi genomami zasili³a zdecydowanie najwiêcej populacji. Podczas gdy w Europie Po³udniowej Italia rekordowo, bo dziewiêæ populacji zasili³a, to w swoim regionie Polska/Poland zasili³a te¿ rekordowo, bo zaledwie o jeden klaster mniej. Ogólnie jednak nie jest to jednokierunkowe przekazywanie lecz raczej dwustronna wymiana, choæ przewa¿nie nie po równo. Du¿o Polska/Poland przekaza³a Rosji (otrzymuj±c od niej mniej)
= Du¿o populacji, bo siedem, wzbogaci³a swoimi genami tak¿e populacja CE-Eu-2, tj. Europa Centralna, ta bardziej zachodnia, czyli ¶rodkowodunajska. 
= Trzecia w kolei polska populacja, ta przykarpacka,  przekaza³a geny czterem populacjom genetycznym: Polsce bardziej pó³nocnej, ¶rodkowoeuropejskiej, bardziej zachodniej, pó³nocnowschodnim Ba³kanom (np. Rumunii) i ¯ydom z klastra Mixed European.
 

3.
Drzewo filogenetyczne klastrów populacji Europy

Rezultatem zidentyfikowanych klastrów ustalenia ich pochodzenia ,
 

Dendrogram populacji, klastrów Leiden

Na podstawie analiz europejskich genomów z Brytyjskiego Biobanku powsta³ u Gilberta nowy dendrogram - filogenetyczne drzewo klastrów czyli populacji Europy. Brak tu wprawdzie niektórych pañstw, ale inne na tym drzewie maj± niekiedy dwie, trzy lub wiêcej lokat. Takie trzy odrêbne lokaty maj± te¿ klastry polskie. Ka¿dy z nich jest w pewnym sensie miêdzynarodowy. Z tekstu Gilberta wynika, i¿ dwa z nich maj± pochodzenie na ziemiach Polski i tu maj± wysok± czêstotliwo¶æ.

Ga³êzie Europy ¦rodkowej

Klaster Poland - Polska bardziej ni¿owa i pó³nocna, w gruncie rzeczy pokrywa ca³± Polskê,podobnie jak wcze¶niej badany przez nas genom cz³owieka z Suwa³k, RISE 598. Jego znaczny komponent w rosyjskich genomach, z czê¶ciow± wzajemno¶ci±, zadecydowa³ o zwi±zaniu tych ga³êzi na drzewie genealogicznym. Komponenty Polaków/Poland razem z rosyjskimi maj± nadto wydatny udzia³ w ewolucji i ekspansji Ba³tos³owian (Latvia &Lithuania).

Klaster CE-Eu-1, wywodz±cy siê zapewne z Polski Po³udniowo-Wschodniej, wyró¿nia siê poka¼nym komponentem od Polski ni¿owej, Poland, i to z równ± wzajemno¶ci±, maj±c zapewne jakie¶ wspólne pochodzenie w Polsce. Ze wzglêdu na jego szersze rozproszenie mo¿e byæ nazwany Karpackim; ma bowiem  bliski zwi±zek z bardziej zachodnim klastrem, CE-Eu-2, czyli ¶rodkowodunajskim, szeroko rozproszonym na po³udniowy zachód (do Italiii i Szwajcarii) i na pó³noc (do pañstw niemieckich).

Obydwa klastry CE, czyli ¶rodkowoeuropejskie, maj± znaczny udzia³ w genomach czeskich. Nadto gdy pierwszy CE (karpacki) ma wiêkszy udzia³ w genomach s³owackich, to drugi CE (¶rodkowodunajski) ma wiêkszy udzia³  w genomach wêgierskich. Nadto obydwa maj± udzia³ w genomach Ba³kany NE i to z równ± zwrotn± odpowiedzi±. Dlatego s³uszne jest ich wzajemne powi±zanie na drzewie genealogicznym.

W±tpliwe jednak jest powi±zania dwóch ga³êzi, Finland i Mixed Scandinavia, z ga³êzi± ba³kañsk± i ¶rodkowoeuropejsk±. Autor maj±c ¶ladowe dane, sugeruje dalsze badania.

 

 

 

4.
Lokalizacja Polski na mapie PCA 1-2 Europy

Wszystkie inne dla porównania  klastry/populacje znajdziemy na stronie Gilberta supplementów
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9233301/#  oraz: pnas.2119281119.sapp.pdf

Odstaj±ce na lewo od skupiska polskiego próbki polskie sytuuj± siê na tle skupiska austriackiego; odstaj±ce poni¿ej skupiska polskiego próbki
polskie sytuuj± siê na tle skupiska zapewne S³owian wêgierskich; odstaj±ce na dole obrazu próbki polskie to zapewne próbki ¯ydów aszkenazyjskich
 

 

5.
Rosja a S³owianie

Niejednoznaczne pokrewieñstwo


Przedstawiona wy¿ej mapa cieplna klastrów ¼ród³owych i docelowych wskazuje, ¿e genetycznym  ¼ród³em populacji rosyjskiej jest g³ównie klaster Poland, czyli Polska bardziej pó³nocna i w niewielkim stopniu Ba³towie, a nadto minimalnie Finlandia i zaledwie ¶ladowo Skandynawski mixed.

W pracy Gilberta znajdujemy niejasn± wypowied¼: "Nasze rosyjskie próbki bardziej wystaj± w kierunku ba³tycko/ukraiñskim przestrzeni genetycznej". Nie wiadomo wiêc, czy na jakim¶ wykresie "wystaj±" jako biorcy, czy jako dawcy próbek.
Za³±czony ni¿ej z publikacji Khrunin 2013 r. diagram Admixture wskazuje raczej na du¿± rozmaito¶æ pochodzenia i podobieñstwa genetycznego odrêbnych populacji rosyjskich w stosunku do europejskich. Najbli¿si populacji polskiej wydaj± siê byæ tylko rosyjskie populacje Kurska i Tweru

Diagram Admixture K=2 do K=5

http://www.tropie.tarnow.opoka.org.pl/images/genetyczna-polska-rosja.jpg

 

Podobnie wskazuje bardziej czytelny diagram PCA, na którym rosyjskie populacje Kurska i Tweru przynajmmniej czê¶ciowo nak³adaj± siê na PCA Polaków.

Diagram PCA Rosja Zachodnia vs Europa ¦rodkowo-Wschodnia


http://www.tropie.tarnow.opoka.org.pl/images/kursk-rosja-europa.jpg

 

Panslawizm i neoslawizm rosyjski

Temat zwi±zków pokrewieñstwa biologicznego czy kulturowego Rosji z innymi narodami nie jest b³ahy. Jest to bowiem zarazem problem polityczny. W pierwszych latach XIX wieku powsta³ w Czechach ruch zjednoczeniowy ca³ego ¶wiata s³owiañskiego, zwany "panslawizm",  celem wyzwolenia pozbawionych pañstwowo¶ci przez ówczesnych naje¼d¼ców: rosyjskiego, niemieckiego, austriackiego i tureckiego. Ten ruch wnet zosta³ zdominowany przez ideologów imperializmu rosyjskiego, pragn±cych zjednoczenia S³owian pod patronatem caratu i cerkwi prawos³awnej. To samo sta³o siê w XX wieku, kiedy na pocz±tku w Czechach z inicjatywy przysz³ego prezydenta Masaryka czeski panslawizm przemianowa³ siê na "neoslawizm", k³ad±cy nacisk na wyzwolenie gospodarcze i spo³eczne, szczególnie S³owiañstwa Zachodniego. I ten ruch zosta³ wnet zdominowany przez ideologiê rosyjskiej nadrzêdno¶ci imperialnej, w któr± po czê¶ci uwik³a³ siê tak¿e nasz Roman Dmowski.

 

Rosyjskie imperium R1a? W obecnym wieku ciekawym w±tkiem historii tej ideologii by³a np. niedawna aktywno¶æ grupy genealogów genetycznych z rodu Y-haplogrupy R1a w redakcji portalu Rodstvo-ru, zw³aszcza redaktorów oddanych ideologii rosyjskiego imperializmu. Kiedy w dniach 70-lecia mordu katyñskiego kto¶ wyrazi³ s³owa potêpienia dla tego ludobójstwa, redaktor z tytu³em profesorskim odpowiedzia³, ¿e Stalin mia³ prawo urz±dziæ Polakom Katyñ, bo powinni oni wiedzieæ o prawach imperium, okazaæ mu pos³uszeñstwo i uleg³o¶æ.  W pewnym momencie poproszono aktywistów genealogii genetycznej o podpisy pod petycj± do Rady Najwy¿szej Rosyjskiej Federacji o podjêcie starañ o zlikwidowanie pañstwowych granic, które brutalnie kiedy¶ podzieli³y wielk± rodzinê krewniaków jednego rodu ojcowskiego, R1a. W³a¶ciwie oznacza³oby to wch³oniêcie przez Rosjê przede wszystkim S³owian Zachodnich.  Gdy okaza³o siê, ¿e pod t± petycj± nikt nie z³o¿y³ podpisu, bardzo aktywny dot±d portal genealogii genetycznej uleg³ rozwi±zaniu.

 

Ideolodzy rosyjskiego imperium. Oprócz tej i podobnych ekcentrycznych inicjatyw powa¿nie pracuj± ideolodzy Rosyjskiego Imperium Euroazjatyckiego, g³ównie dorady sztabów wojskowych i prezydenta, np. specjalista od globalpolitik A.Dugin, czy historiograf M. Juriew, autor ksi±¿ki "Trzecie Imperium. Rosja, która powinna byæ" (jakby przepis na realizacjê czerwonego imperium od W³adywostoku po Lizbonê, po likwidacji Polski, Ukrainy i Ba³tów, ostatecznie do roku 2053).

 

Koncepcja prawos³awnego imperium panrosyjskiego. Wysuwana przez politologów i polityków koncepcja prawos³awia jakby paraimperium, wspomagaj±cego i podtrzymuj±cego polityczno-gospodarcz± jedno¶æ przysz³ego imperium od W³adywostoku do Lisbony, jest pielêgnowana niestety tak¿e w rosyjskim patriarchacie, zw³aszcza przez obecn± g³owê rosyjskiego prawos³awia, patriarchê Cyryla. Jeszcze przed wyborem na zwierzchnika Rosyjskiego Ko¶cio³a Prawos³awnego Cyryl by³ okre¶lany jako zwolennik „prawos³awnego imperium panrosyjskiego” (wg. A. Za³uckij: Igrok global’nogo massztaba).

 

Eurazyjski imperializm Putina. W koñcu Putin w swoim wyk³adzie historycznym i apelu poprzedzaj±cym najazd na Ukrainê odwo³a³ siê do wiêzów pokrewieñstwa i braterstwa, które go sk³aniaj± do podjêcia "akcji zjednoczeniowej", a w³a¶ciwie likwidacji Ukrainy (mo¿e razem z jej lud¼mi?). Decyzje Putina komentuje by³y prezydent i aktualny jego doradca, minister D. Miedwiediew (12.11.2022): "¦wiatu trzeba przypominaæ o wielko¶ci i bezkresie rosyjskiego ¶wiata".

 

To pokrewieñstwo Rosji z innymi narodami  okazuje siê do¶æ w±tpliwe. Najlepszym sprawdzianem stopnia pokrewieñstwa s± tzw. fragmenty IBD. Kiedy porównamy jakie¶ okre¶lone odcinki genomów dwóch przypadkowych, np. z dwóch s±siednich krajów ludzi, to w nich mo¿emy znale¼æ pewn± ilo¶æ identycznych fragmentów. Je¶li s± identyczne, to znaczy, ¿e pochodz± od wspólnego przodka, s± identyczne przez pochodzenie, st±d skrót IBD. U jednej pary ludzi mo¿na takich fragmentów (a zarazem wspólnych przodków) znale¼æ kilka, kilkadziesi±t lub nawet kilka tysiêcy, jak. np. miêdzy cz³onkami afrykañskiego plemienia Jux albo Kho (w tabelach G. Khvorykha 2020). S³u¿± one do obliczania blisko¶ci rodzinnej, stopnia pokrewieñstwa i innych cech populacji.

 

A w ogóle, czy domniemane, a nawet prawdziwe pokrewieñstwo upowa¿nia do jakiejkolwiek bratniej zaborczo¶ci i przemocy? Nigdy, w ¿adnej zwyk³ej rodzinie, tym bardziej miêdzy narodami i pañstwami!

 

Z kim wiêc Rosjanie, a z kim Polacy lub inne populacje S³owian maj± najwiêcej wspólnych fragmentów IBD?
Popatrzmy na wycinki z tabel G. Khvorykha i zesp. 2020.

 

Rosjo, nie gniewaj siê, ale na twoim diagramie w¶ród najbli¿szych krewnych twoich nie ma Polski ani Ukrainy!
 

Rosjo, nie gniewaj siê, ale na polskim diagramie w¶ród najbli¿szych krewnych Polski jeste¶ dopiero na ostatnim miejscu!
 


.

Rosjo, jak wykazuj± tabele IBD, og³oszone przez zespó³ G.Khvorykha (2020) z udzia³em rosyjskich naukowców,
na diagramach w¶ród najbli¿szych genetycznie najbli¿szych sze¶ciu populacji s³owiañskich jeste¶ przewa¿nie
na ostatnim miejscu. Panie Putin, choæby¶ chcia³ realizowaæ brutalne prawo Kaina - stosowaæ przemoc
wobec brata, Ukraiñca - to jest to zamiar nie tylko zbrodniczy, ale i chybiony, gdy¿ nie masz prawa

do genetycznego braterstwa z przeciêtnymi Ukraiñcami i ca³± Ukrain±. Przecz od Ukrainy!
 

 

*   *   *  

- dla Polski, xStP
 

*   *   *